کلمات، اصطلاحات جالب گویش و لهجه مشهدی

Lahje-va-Gooyesh-Mashhadi

 

در این بخش می خواهیم به چند واژه از واژگان گویش زیبای مشهدی اشاره کنیم. برخی کلمات و اصطلاحات لهجه مشهدی به فارسی که بسیار جالب و خوانندنی است. این کلمات، اصطلاحات قدیمی گویش مشهدی است که در حال حاضر از بعضی از این کلمات استفاده ی چندانی نمی شود. اما برای مشهدی ها و هم دیگر هموطنان عزیزمان لذت بخش خواهد بود که با این کلمه ها در لهجه مشهدی آشنا شوند.

یَره گَه = علامت اشاره به شخص مقابل

حولی = حیاط

وَرچُپه = برعکس

مکُش مرگِ ما = اعیانی ، شیک

مشگون = ناخن جله

پیشینگ = ریختن ناخواسته مایعات روی لباس

خذمت شما = خدمت شما

اقذر = اینقدر

بزم = به من

بزش = به او

بزت = به شما

بزشا = به آنها

بزت = به تو

شِر شِره = کاغذ کشی

ایَم = این هم

واز = باز ، باره دیگر

چُخت = سقف اتاق

بِیِک = به یک

مات منَهُ = خیره شدن

جل جل زدن = شانه به شانه شدن در خواب

دامنار = دامن ها را

غُر ، غُر دبه = یک چیزی که صدمه دیده و تو رفته

تارت و پارت = پخش و پلا

پاتروم = سرپیچ لامپ

نوردوون = نردبان

اندر ( مادر اندر ، برادر اندر و … ) = مادر ناتنی ، برادر ناتنی و …

خُردو = کوچک

کَق = نارس

اشکاف = کمد

زَنج = چسناک

چُمبه = اصطلاح کوچه بازاری برای فرد چاق

دِلَنگون = آویزان

پاچال = جایی که مغازه دار پشت آن با مشتری سرو کار دارد

اَلِفش = نوچ

ناسوس = تلمبه دوچرخه

کُلاج = کسی که چشمش چپ است

فنت = واشر پلاستیکی مورد استفاده در دوچرخه

غطه = آب تنی

توخ توخ = ریز ریز

توله دادن = هل دادن

چینگ = نوک

پَخول = ناخن کشیدن

خیت = ضایع

کلیک = انگشت

خیزه = کشوی میز

پال پالک = دست و پا زدن

ول ده = رها کن

مقبول = خوشگل

قلفت = قابلمه

قلفتی = کامل

واز رفتن = باز شدن

کله ونگ = مشغول

 

کله کردن = به سوی جایی رفتن

کُوش = کفش

پوفله = تاول

شوخَنی = شب خوانی ، مناجات

کیس = کیک

لَخه = کهنه پاره

لوخ = حصیر آفتاب گیر پشت پنجره

چِغَل = زبر ، ضخیم

میلان = کوچه

توشله = تیله

نَمَیوم = نمی خوام

پوشت بومب = پشت بام

هم زلف = باجناق

بزنقره = جوجه تیقی

شو = شوهر

گورجه = گوچه فرنگی

خیال = خیار

چلغوز = یک نوع آجیل شبیه بادام

 

 

 

حیوانات

کلپسه = مارمولک

موسی کو تقی = فاخته

غوربغه = قورباقه

کُخ = کرم

ماچه = ماده

جل = نوعی پرنده

چرخ ریسو = پرستو

شو پرک = شب پره

قرقی = شاهین

سوسه لنگ = نوعی پرنده

بیغوش = چغد

چُغُک = گنجشک

 

 

نسبتهای فامیلی

خوش = مادرزن

خُسُر = پدر زن

دیزه = خاله

وسنی = زن شوهر = جاری

آق میرزا = شوهر خاله

بابا کلون = پدر بزرگ

ننه کلون = مادر بزرگ

نواسه = نوه

 

 

پوشاک

تمبون = شلوار

لیفند تمبون = بند شلوار

چوخه = لباس نمدی چوپانان

شلیته = دامن زنان

 

غذا

شوروا = آش ساده

ایشکنه اوجیز = اشکنه با پیاز و روغن

خگینه = املت

علف شورو = زال زالک

سیبیس = یونجه

شرنی = شیرینی

مل ملی = دانه ای از حبوبات

اخکوک = چغاله زرد آلو

جوز = گردو

ماقوت = از نشاسته و شیر و بادام

حریره = با نشاسته و قند

کِشته = میوه خشک

دیدگاه‌ها

73 پاسخ به “کلمات، اصطلاحات جالب گویش و لهجه مشهدی”

  1. honey نیم‌رخ
    honey

    سوسه لنگ ینی لاغرمردنی نه نوعی پرنده

    1. حامد نیم‌رخ
      حامد

      سوسه لنگ نوعی پرنده یه که به ادمای لاغر اندام و نحیف ام اطلاق مشه

      1. علی نیم‌رخ
        علی

        به اونا مکن خوشکک

    2. raysport نیم‌رخ
      raysport

      سوسولنگ از دو کلمه سوسول و لنگ درست شده که به تیپ زدنهای خیلی تنگ در چندین سال قبل و فقط در مردها مد شده بود میگفتن که قسمت پایین تنه تو چشم بود و پا نصبت به تنه لاغرتر میشد،این پرنده چون پاهای لاغرتری نصبت به تنه دارد در گویش مشهدی به سوسولنگ معروف شده،
      در اصل این پرنده به دلیل تکان دادن مداوم دم خود(دم جنبانک) نام گرفته.
      با تشکر

    3. 2020 نیم‌رخ
      2020

      نوعی پرنده هم هست که بهش دم جنبانک میگن

    4. احسان نیم‌رخ
      احسان

      یه سری شهرستانی این کلمات و جمع آوری کردن. مثلا مشهدی ها به (به من ) میگن( بِهِم ) نمیگن (بزم).
      سایه حیاط میگن حیاط نمیگن. (حولی)
      یره خیلی خیطه چرت و پرت سر هم مُکُنِن.

      1. رها نیم‌رخ
        رها

        ن برار درسته مشهديا به من مگن مثلا بزم بگو، بزت مگوم، بزش بگن ولى حياطع نمگم”حولى”ايرع ساختن او “بزم”درسته

    5. Rose نیم‌رخ
      Rose

      خیر. سوسلنگ نوعی پرنده است. همان که به آن دم جنبانک گفته می شود

    6. مجید نیم‌رخ
      مجید

      پاسته به مشهدی چی میشه

  2. مجتبی نیم‌رخ
    مجتبی

    مشهدی در کلمات ی برداشت میشه نمی خوام میشه نمخوام میوم کلمه مشهدی نیست حومه

  3. طاهره ملکوتی نیم‌رخ
    طاهره ملکوتی

    یه ضرب المثل مشهدی هست که آدم چند تا بچه داشته باشه یکیش میشه بلبل مابقیشان میشه پاچه خزو …
    این پاچه خزو چیست لطفا معنیش رو برام بگید

  4. مهدی نیم‌رخ
    مهدی

    میوس یعنی چی

    1. برجیس نیم‌رخ
      برجیس

      کاملا موافقم
      حولی برای نیشابورهمیوه است

    2. برجیس نیم‌رخ
      برجیس

      یعنی ( میوه است) میوه ست😁

    3. امیر نیم‌رخ
      امیر

      کوجی یره وخه بیا دگه

    4. عرب نیم‌رخ
      عرب

      میشه

      ده کو جه نی

      1. شفیعی نیم‌رخ
        شفیعی

        نه میشه د کوجی

  5. محدثه نیم‌رخ
    محدثه

    کجایی به لهجه مشهدی چی میشه؟

    1. نازنین نیم‌رخ
      نازنین

      میشه کوجی

      1. احسان نیم‌رخ
        احسان

        از کجا در اوردی؟ احتمالا تربتی یا نیشابوری هستی

    2. nahid نیم‌رخ
      nahid

      کوجی ؟

    3. نرگس نیم‌رخ
      نرگس

      من مشهدیم بعضی از حرفا مشهدی نیست برای شهرای اطراف مشهده مثل بزم ک نوشته یا بیغوش

      1. جواد نیم‌رخ
        جواد

        نه عزیز جان بزم یک کلمه هست که مشهدیه و الان استفاده نمیشه

        1. شفیعی نیم‌رخ
          شفیعی

          نه میشه د کوجی

      2. ایرج نیم‌رخ
        ایرج

        درسته. بزم سبزواری است.

    4. حامد نیم‌رخ

      سلام محدثه جان بی زحمت جیملی من فراموش نشه

    5. Abolii نیم‌رخ
      Abolii

      د کوجیی

    6. شفیعی نیم‌رخ
      شفیعی

      عزیزم من مشهدیم به حیاط تقریبا سی چهل سال پیش میگفتن حولی حتی همین الانم روستایی های مشهد میگن

    7. شفیعی نیم‌رخ
      شفیعی

      د کوجی

  6. الهام نیم‌رخ
    الهام

    سوسه لنگ همون دم جنبانک هستش که پاهای سیخ و خیلی لاغری داره، به همین خاطر به کنایه به افراد لاغر هم سوسه لنگ میگن یا به عنوان مثال میگن لنگهاش مثل سوسه لنگه یعنی پاهاش خیلی سیخ و لاغره

  7. طاها نیم‌رخ
    طاها

    عسل به زبان مشهدی چی میشه

    1. نرگس نیم‌رخ
      نرگس

      عسل میشه

  8. فاط نیم‌رخ
    فاط

    خيزه ينى چى چى؟

    1. هادی نیم‌رخ
      هادی

      یعنی کشوی کمد یامیز

  9. Soheil نیم‌رخ
    Soheil

    ای بگردروم هی ـــــــــــــــنقندر.طرقبہ.ـــــــــــــــــSOHEIL

    1. Neshom نیم‌رخ
      Neshom

      سوس لنگ = سست پا

    2. امیر نیم‌رخ

      ادم دراز و لاقر

  10. جوان نیم‌رخ
    جوان

    کلماتی که نوشتین درسته اما خیلی از این لغات دیگه استفاده نمیشن و یا به ندرت استفاده میشن مثل کوش، وسنی، آق میرزا، دیزه، خسر، خوش و…

  11. محمد نیم‌رخ
    محمد

    سوسلنگ همون چلچله است

    1. Frzan نیم‌رخ
      Frzan

      چغچغی یعنی چی

      1. علی نیم‌رخ
        علی

        یعنی یه چیز براق یا تمیز و خفن

      2. علیرضا درویشی نیم‌رخ
        علیرضا درویشی

        یعنی بَزَک شده ، اصطلاحا مثلا به ماشینی که صاحبش ماشین‌باز باشه و خیلی بهش برسه و شیک و پیکش کنه میگن : یره عجب ماشین چخ چخی ‌‌‌‌

        1. نگار نیم‌رخ
          نگار

          اُوس چیه؟

  12. Ali نیم‌رخ
    Ali

    چرا دارین لهجه مشهدی رو اینشکلی میکنین من جد در جدم مشهدین اصلا اینشکلی نیست مشهدی اصیل
    این تربتیه

  13. بهمن نیم‌رخ
    بهمن

    تو عصر جدید ما مشهدیها….بعضی کلمات تغییر کرده…وداره میره به زبون تهرانیها…کلمه معروفش همون (یره) است

  14. الهه نیم‌رخ
    الهه

    مهاجرت به مشهدی چجوری تلفظ میشه؟؟
    مثلا بخوای بگی کوچ پرستو ها چی میگی؟؟؟

    1. علی نیم‌رخ
      علی

      الهه خانم سلام نمیدونم واسه گفتن کوچ پرستوها بستگی داره به کی بخواید بگید اگه حالت شعر باشه گویش فرق میکنه تو حالت عادی.در مجموع کاش الان من مثل یه پرستوی عاشق پر میکشدم می رفتم پیش گمشدم

  15. ممد مشدی نیم‌رخ
    ممد مشدی

    مشه چوغوکا درن مرن یره یا کفترا رفتن سفر

  16. MAN نیم‌رخ
    MAN

    آق میرزا به مشهدی میشه شوهر خواهر نه شوهر خاله. کُخ هم به حشرات میگن. خیلی از این کلمات مشهدی نیستن و شهرهای اطراف و حومه مثل تربت حیدریه و نیشابور و شاندیز و سبزوار و … از این کلمات استفاده میکنن. در ضمن زِنگیچه رو نگفتی که میشه آرنج.

    1. admin نیم‌رخ
      admin

      ممنون

  17. ehsan نیم‌رخ
    ehsan

    کخ کرم نیست که، به حشره ناشناسی که شناساییش نکردیم میگیم کخ، خخخخخ

  18. عسل نیم‌رخ
    عسل

    خنوک یعنی چی؟

  19. علی نیم‌رخ
    علی

    دِه کُجی

  20. حنا نیم‌رخ
    حنا

    ترک نپمی ینی چی ؟

  21. ... نیم‌رخ

    کله مل ینی چی؟

  22. سارا نیم‌رخ
    سارا

    با نظر دوستانی که گفتن نویسنده این پست یک مشهدی نیست موافقم.
    مخلوط عجیبی از همه واژه های لهجه های تربتی و نیشابوری و اینجور جاها بود.

  23. Aryana نیم‌رخ
    Aryana

    سلام خیلی خوب بود فقط چطور بگم
    «عید نوروز بر تمام فارسی زبانان جهان مبارک»؟

  24. بابک نیم‌رخ
    بابک

    «بیشکل» رو کسی میدونه یعنی چی؟

    1. امیر نیم‌رخ
      امیر

      بی اشکل یعنی بدون کلک و دروغ

  25. شقایق نیم‌رخ
    شقایق

    سلام ببخشید ( چه خنوک)معنیش چی میشه؟؟؟!

    1. امیر نیم‌رخ
      امیر

      چه مسخره

  26. MHD نیم‌رخ
    MHD

    یَره قینگی ینی چی؟

  27. قائمی نیم‌رخ
    قائمی

    چقدر بعضیاش چرته ما مشهدی ها بیشتر این چرت و پرت هایی که گفت رو برای اولین بار از این سایت شنیدیم ما اینقدر هم بد لحجه نیستیم

  28. الهه نیم‌رخ
    الهه

    کلمه باهومشهدی هستش؟
    اگه هسش معنیش چی میشه؟

  29. Ahmad نیم‌رخ
    Ahmad

    و اینم بگم زبان مشهدی
    یک زبان با ادبیات خودشو داره
    میشه فعل اونو صرف کرد
    مثل
    بروم
    یا یک کاغذی رو ببرم
    بروم
    برم بری بره
    برم برن برَن
    یا ببرم
    بُبُرم بُبُری ببره ببرم ببرن ببرَن

  30. رضا کاشمری نیم‌رخ
    رضا کاشمری

    اکثر اون های که نوشت بود با معنیش نمیخونه اکثرا چرت پرت نوشت بود۔مثل شلیته۔شلیته میشه ۔زن خراب۔و زنج میشه ۔شیره از تنه درختان میوه در میاد۔یا کُخ میشه کرم داخل میوه ها

  31. امیر نیم‌رخ
    امیر

    ادم دراز و لاقر

  32. محمد نیم‌رخ
    محمد

    شوهرخاله و شوهر عمه رو چون پدر مادر ها آق میرزا صدا میزدن بچه ها هم میگن آق میرزا.مثلا چون پدر من شوهر خواهر خودش رو که میشه شوهر عمه من آقا میرزا میگفت منم بهشون میگم آق میرزا.وگرنه درستش همون شوهر خواهر هست.

  33. آناشید نیم‌رخ
    آناشید

    به جوجه تیغی مگن جوجه خارانو

    1. امیر نیم‌رخ
      امیر

      نه بابا میگن بزنقره

  34. ستي نیم‌رخ
    ستي

    ” مدنم و نمگم ” چرا در مورد مشهديها معروف شده ؟و با خنده .. ريشه اش چيست؟

  35. باخرد نیم‌رخ
    باخرد

    سلام لطفا بگید معنی کلمه ی “پور فت” یا “پر فت” در لهجه مشهدی چیه؟

پاسخ دادن به حامد لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *