آرامگاه خواجه ربیع در مشهد

در این مطلب از سایت شما را با آرامگاه خواجه ربیع که یکی از پر زائر ترين زيارتگاهاى شهر مشهد است آشنا می کنیم.

khajeh-rabi

نام خواجه ربیع در تاریخ ربیع بن خثیم است. او از طایفه بنی‌اسد و ساکن کوفه، از زمره زهّاد هشتگانه صدر اسلام و تابعین (کسانی که صحابه پیامبر را درک کرده‌اند) و همچنین از یاران و سرداران علی بوده است. وی از اصحاب پیغمیر اسلام و نیز از سرداران سپاه ۱۱ علی بوده است.

وی ضمن ارادت به علی ظاهراً از خویشان معاویة بن ابوسفیان هم بوده است، بنابراین در سال‌های پایانی خلافت علی و بروز اختلاف میان او و معاویه، به قصد انزوا و دوری از نزاع طرفین عراق را به قصد ایران و خراسان ترک کرده است. او در سال‌های پایانی عمر ساکن شهر نوغان (مرکز ولایت توس در آن زمان) شده و بالاخره در سال ۶۳ ه‍.ق یا به روایتی دیگر در سال ۶۱ درگذشته و در یک فرسنگی شمال نوغان دفن گردیده است. مشهور است که رضا هنگام سفر به خراسان در سال‌های ۲۰۰ تا ۲۰۳ ه‍.ق قبر خواجه را زیارت کرده است.

خواجه ربيع

با توجه به زمان درگذشت خواجه، وى از زمره قديمىترين رجال مدفون در پيرامون شهر كنونى مشهد است. مدفن او طى چهارده قرن گذشته همواره محلى شناخته شده و محترم و زيارتگاه عموم مسلمانان، اعم از شيعه و سنى بوده است.
مشهور است كه حضرت رضا عليه السلام هنگام سفر به خراسان در سالهاى ۲۰۰ تا ۲۰۳ قمرى قبر خواجه را زيارت كرده است(۲). در سال ۹۱۵ قمرى هم كه شيبك خانِ اُزبَك سنّى مذهب پس از برانداختن تيموريان و تصرف هرات عازم مشهد شد مزار خواجه را كه « بر يك فرسخى مشهد مقدس » قرار داشت زيارت كرد. شاه عباس صفوى نيز در اوايل سده يازده قمرى با توصيه و مشورت شيخ بهايى دستور احداث مقبره اى با شكوه براى خواجه را صادر كرد. اساس بناى فعلى مقبره خواجه ربيع همان است كه در سالهاى ۱۰۲۶ تا ۱۰۳۱ قمرى به اَمر شاه عباس و با سرپرستى يكى از سادات رضوى مشهد به نام « ميرزا اُلغ » احداث شده است(۳). دو كتيبه زيبا با تاريخهاى ۱۰۲۶ و ۱۰۳۱ قمرى در داخل گنبد و ساقه خارجى آن به خط عليرضا عبّاسى سالهاى احداث و تزيين بنا را مىنماياند.
مقبره خواجه ربيع بناى با شكوه و زيبايى واقع در باغى وسيع و مصفّا بر كناره راست كشف رود در حاشيه شمالى شهر مشهد است. مقبره داراى گنبدى به ارتفاع ۱۸ متر با ساقه اى بلند بر روى بنايى چهار ايوانى است كه در بيرون هشت ضلعى مىنمايد. گنبد بنا دو پوششه و پوشيده از كاشىهاى زيباى فيروزه اى است. درون بنا هم مزيّن به نقاشىهاى طلايى رنگ و اُخرايى چشم نواز است.
مقبره خواجه كه به « خواجه ربيع » شهرت دارد در انتهاى خيابانى به همين نام واقع و پس از حرم حضرت رضا عليه السلام از زمره پر زائر ترين زيارتگاهاى شهر مشهد است.
روستايى كه باغ آرامگاه خواجه در آن واقع شده « حسين آباد خواجه ربيع » نام دارد و از جمله موقوفات مزار خواجه مىباشد. اداره باغ و مزار خواجه ربيع در قرن اخير بر عهده آستان قدس رضوى است، در حالى كه پيش از آن متولى خاص داشته است. در وقف نامه قابل تأملى كه از مدرسه پريزاد مشهد با تاريخ ۸۲۳ قمرى باقى است، بانى آن مدرسه پريزاد خانم از اعقاب خواجه ربيع معرفى شده است(۴). باغ خواجه ربيع يكى از قبرستانهاى مهم شهر مشهد مىباشد. جدّ قاجارها فتحعلى خان نيز كه در سال ۱۱۳۹ قمرى توسط نادرقلى افشار در همان باغ كشته شده(۵) در زير گنبد مقبره خواجه مدفون است، بدين سبب در دوره قاجاريه توجّه ويژه اى به اين مزار مىشده است.

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *